Oudokter Vorster

Gedurende die jare toe die droogte op sy ergste was, die Boere op hul armste en die hoop aan 'n fyn draadjie gehang het, was oudokter Vorster die dorpsdokter, plaasdokter en sommer almal se sieketrooster daar op Bethal, waar die gelyktes ook nie andersins goed vir die gemoedstoestand kon wees nie.

Oral waar ek as kind tussen die Bethal-familie beweeg het, was die vele verhale van oudokter Vorster se wel en wee vir my enersyds fassinerend, maar andersyds iets wat my betower het - so asof daar 'n onaardsheid aan die ou dokter gekleef het.

 Toe ek op Elandshoek in die laerskool was, het Ouma per geleentheid vir ons op Ngodwana kom kuier en had toe te vertelle dat oudokter op 'n plasie by Plaston, in die Witrivier-distrik, sy laaste jare deurgebring het. Nodeloos om te sê, die Volkswagen het spoedig die weg Plaston toe gevind, en die ou omie is wel opgespoor - oeroud, verrimpeld en gedaan.

Maar, dis die legendes oor oudokter wat van geslag na geslag oorgedra is, wat 'n mens bybly. Hy was soos eige familie, het alles van almal geweet en kon sy bemoeienis met elke pasiënt sodanig aanpas.

Vir sommiges was hy die arts, vir ander 'n vetroueling met wie sensitiewe familiesake bespreek is. Al was die jonger doktertjies soos Meyer en Willemse heel knap en so aan, was daar vir veral die ouer garde, geen alternatief nie - dr.Vorster was die man. Tot vervelens toe moes ek aanhoor hoe oudokter dié een en daai een in die lewe gebring het, of hoe hy tant Katrien se lewe gered het toe die bul haar gegaffel het. Toe daar nog tydens die nagmaaltyd met waens en tente om die kerk huisgemaak is, was oudokter die een wat elke huisaptekie moes aanvul, Lennon's moes uitdeel en met raad en rate bystand moes verleen.

Daar is egter één verhaal oor oudokter wat ek deur my lewe, my eie gemaak het. Dit het my so geïnspireer dat ek werklik probeer het om die boodskap daarin, deel van my geestelike mondering te maak.

Toe die armblanke-vraagstuk in die depressiejare op sy allerfelste was, het geen boer geld vir medisyne en sulke luukses gehad nie. Die lewe het desondanks sy onverbiddelike gang gegaan, mense is gebore en het siek geword. Daar was ongelukke en epidemies - en oudokter was al genade. Soms was daar net 'n sjieling om vir lewensbelangrike behandeling te betaal, soms werklik nie eens 'n trippens nie. Dis waar die verhaal van oudokter Vorster, eintlik beslag gekry het ...

Ouma het dit graag vertel, en Pa het dit telkens beaam. Na behandeling van 'n brandarm persoon, sou oudokter die rug op daardie persoon draai, en sy een hand in bakkievorm agter die rug hou. Die pasiënt of naasbestaande kon dan in daardie bakhand plaas, wat ookal hy of sy gehad het om te gee. Oudokter sou dan, sonder om eens te kyk wat in sy hand was, die hand in die broeksak steek en dan omdraai om te groet. Dit het dan ook werklik gebeur dat daar soms nie 'n enkele duit was om te gee nie, dan het die dokter net omgedraai, handgegee en met vertoostende woorde vir spoedige beterskap, gegroet.

Dankie, oudokter Vorster. Al het ek jou nooit persoonlik geken nie, het jy my geleer om te gee, sonder om terug te verwag; en wanneer daar wel 'n teenprestasie was, tevrede te wees met wat ek gekry het. Dis immers dié wat die meeste gee, wat die meeste oor het - in geestelike terme.